Een teek is een klein (1 tot 3 millimeter groot), bruinzwart spinachtig insect. Teken kruipen. Ze kunnen niet springen of vliegen. Teken leven vooral in struiken en hoog gras, in bossen, heide, duinen, parken en tuinen. Ze houden van een vochtige omgeving, en zijn vooral actief van maart tot november, zodra de temperatuur boven de 7 graden komt. Jaarlijks worden in Nederland een miljoen mensen door een teek gebeten. Ook in het buitenland komen teken voor.

Teken kruipen of klimmen op mensen en dieren en bijten zich vast in de huid. Je ziet dan vaak alleen een zwart puntje op de huid. Door het opzuigen van bloed zwelt de teek langzaam op tot een bruinzwart of grijzig bolletje van ongeveer een centimeter (zo groot als een erwt). Na enkele dagen laat de teek vanzelf los.

Een tekenbeet kan overal op het lichaam voorkomen, vooral op warme vochtige plekken zoals de oksels, de liezen, de knieholtes en de bilspleet; bij kinderen vaak ook op het hoofd, in de nek (op de haargrens) en achter de oren.

Wat zijn de verschijnselen van een tekenbeet?

Tekenbeten zijn vaak pijnloos, waardoor u ze niet opmerkt. Op de plaats van de beet ontstaat vaak binnen 3 dagen een rood vlekje, zoals bij de meeste insectenbeten. Het vlekje wordt meestal niet groter dan 1 of 2 centimeter en verdwijnt weer binnen 1 week.

Kan een tekenbeet kwaad?

Sommige teken zijn besmet met bacteriën. Ze kunnen dan ziekten overdragen, zoals de ziekte van Lyme.
De kans dat u na een tekenbeet de ziekte van Lyme krijgt is klein (2-3%).Als u de teek direct verwijdert (liefst zo snel mogelijk nadat u de teek ontdekt heeft, en binnen 24 uur nadat de beet is ontstaan), dan is de kans dat de teek de bacterie op u overdraagt klein.Hoe langer de teek in de huid zit, hoe groter de kans dat de teek de bacterie op u overdraag

• U kunt het best met een puntig pincet (of een tekentangetje) de teek zo dicht mogelijk op uw huid vastpakken.
• Trek de teek loodrecht voorzichtig (en zonder te draaien) uit de huid.
• Als de kop van de teek hierbij afbreekt en in de huid achterblijft is dat niet erg. Het resterende stukje komt er vanzelf weer uit, net als bij een splinter. Het kan wel gaan ontsteken.
• Maak na het verwijderen van de teek het wondje schoon met een alcohol (70%) of povidonjood oplossing. Heeft u dat niet, was het dan goed met water en zeep.
• Noteer in uw agenda:
  – de datum van de tekenbeet.
  – de streek en het land waar u op dat moment was.
  – de plek van uw lichaam waar de teek zat. Markeer met een pen de plek op de huid of maak er een foto van.
• Let in de eerste 3 maanden goed op of u rond de tekenbeet of op een andere plek van uw lichaam een rode vlek ontdekt.

Lukt het u niet de teek te verwijderen?
Neem dan dezelfde dag nog contact op met uw huisarts of de huisartsenpost.

Geen bloedonderzoek na de tekenbeet

Na een tekenbeet bloedonderzoek doen heeft geen zin. De bloedtest kan niet aantonen of de teek u besmet heeft:
Het kan zijn dat u wél door de teek besmet bent, maar dat dat nog niet in het bloed te zien is.
En andersom: als onderzoek van het bloed wél een infectie in het bloed opspoort, kan dat van een vroeger doorgemaakte infectie zijn die u al lang overwonnen heeft.

Medicijnen na een tekenbeet?

Teek korter dan 24 uur op de huid

Heeft u de teek direct verwijderd, en heeft de teek minder dan 24 uur op de huid heeft gezeten? Dan is de kans op de ziekte van Lyme klein, kleiner dan 2-3%. Antibiotica zijn dan niet nodig. Gebruik van antibiotica heeft dan meer nadelen dan voordelen, omdat ze ook bijwerkingen hebben.

• U kunt dan beter afwachten en gedurende 3 maanden goed opletten of u verschijnselen krijgt die kunnen passen bij de ziekte van Lyme, zoals een verkleuring of rode vlek rond de tekenbeet of op een andere plek van uw lichaam. Zie ook Wanneer contact opnemen.
  Ontdekt u tekenen van Lyme? Dan is de ziekte nog goed te behandelen met antibiotica.

Teek langer dan 24 uur op de huid

Heeft de teek vermoedelijk al langer dan 24 uur in uw huid gezeten?
Overleg dan met uw huisarts. U kunt dan kiezen:

• U kunt afwachten en gedurende 3 maanden goed opletten of u verschijnselen krijgt van de ziekte van Lyme (zie ook Wanneer contact opnemen) Ontdekt u tekenen van Lyme? Dan kunt u alsnog antibiotica nemen om de infectie te behandelen.
• U kunt binnen 72 uur na verwijderen van de teek een eenmalige dosis antibiotica innemen om een infectie te voorkómen.
  De kans dat u dan nog de ziekte van Lyme krijgt is klein. (Later dan 72 uur na verwijderen van de teek helpt deze behandeling onvoldoende om een infectie te voorkómen).
  Het voordeel van antibiotica is dat ze de ziekte van Lyme voorkomen.
  Het nadeel is dat antibiotica bijwerkingen hebben (30%), terwijl de kans op de ziekte van Lyme klein is (2-3%). Mogelijke bijwerkingen van antibiotica zijn misselijheid, overgeven en diarree of het ontstaan van een allergische reactie.

Neem contact op met uw huisarts:

• na een tekenbeet in het buitenland;
• als het u niet lukt om een teek te verwijderen; ga dan dezelfde dag nog naar de praktijk of de huisartsenpost;
• als u een teek heeft verwijderd die waarschijnlijk 24 uur of langer in de huid heeft vastgezeten;
• als u verschijnselen krijgt die kunnen passen bij de ziekte van Lyme:
  • als na enkele dagen tot weken rond de tekenbeet of op een andere plek van uw lichaam een verkleuring of rode vlek ontstaat; neem dan binnen 1 tot 2 dagen contact op.
  • als u enkele dagen tot maanden na een tekenbeet een of meer klachten krijgt zoals:
    – een gevoel alsof u griep heeft (koorts, hoofdpijn, spierpijn, moeheid)
    – een of meer dikke en pijnlijke gewrichten
    – uitstralende pijn, tintelingen of minder kracht in uw arm, been of romp
    – u ziet ineens dubbel of krijgt ineens een scheef gezicht.

Meer informatie over tekenbeet en de ziekte van Lyme

Meer informatie over tekenbeten en de ziekte van Lyme vindt u bij:

• het RIVM
• de beroepsvereniging van Nederlandse dermatologen